Jak wygląda amortyzacja w leasingu?

Środki trwałe używane w przedsiębiorstwie w celach związanych z działalnością mogą być amortyzowane. Dotyczy to również tych przedmiotów, z których przedsiębiorca korzysta w ramach leasingu. Należy jednak pamiętać, że w zależności od rodzaju umowy, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych będzie odbywać się na innych zasadach.

Amortyzacja w prawie podatkowym

Amortyzacja w prawie podatkowym jest kosztem, który pozostaje związany ze stopniową utratą wartości środka trwałego na skutek upływu czasu i jego zużywania się. O amortyzacji możemy mówić nie tylko w odniesieniu do środków trwałych, ale i wartości niematerialnych oraz prawnych związanych z prowadzoną działalnością. Są to na przykład licencje, patenty, oprogramowania komputerowe. Nie podlegają jej natomiast m.in. grunty i prawa wieczystego użytkowania oraz budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, czy lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość. Nie amortyzuje się ponadto składników majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej albo jej zaprzestania.

Środki trwałe, które mają podlegać amortyzacji, powinny być kompletne i zdatne do użytku w dniu ich przyjęcia do używania, a także należeć do osoby dokonującej amortyzacji (tytuł prawny: własność lub współwłasność). Przewidywany okres ich użytkowania powinien wynosić więcej niż 1 rok, a ich użytkowanie powinno odbywać się w celach firmowych (związanych z prowadzoną działalnością).

Kiedy dokonuje się odpisów amortyzacyjnych?

Zgodnie z przepisami prawa podatkowego, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialne i prawne w dniu przyjęcia do używania są wyższe niż 10 tys. złotych. W takich sytuacjach podatnicy mogą skorzystać z jednego z trzech rodzajów amortyzacji:

• liniowej (w tym amortyzacji liniowej przyspieszonej) – najczęściej wybierana metoda amortyzacji, w której odpisy nalicza się z uwzględnieniem stałej stawki przy założeniu, że środek trwały zużywa się w czasie w sposób równomierny. Kwota amortyzacji jest w każdym przypadku wyliczana indywidualnie zgodnie ze stawkami zawartymi w załączniku nr 1 ustawy o PIT i CIT oraz na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). Amortyzacja liniowa przyspieszona dotyczy natomiast wyłącznie określonej grupy środków trwałych, które są wykorzystywane w sposób narażający je na szybszą eksploatację.
• degresywnej – amortyzacją degresywną mogą zostać objęte wszystkie środki transportu (poza samochodami osobowymi) oraz maszyny i urządzenia, które należą do grupy 3-6 i 8 KŚT. W tym przypadku nie stosuje się stałych stawek – wartość amortyzacji jest zmienna, co wynika ze zmniejszania się wydajności środka trwałego na skutek jego użytkowania i upływu czasu.
• stawek indywidualnych – amortyzacja indywidualna jest dokonywana podobnie jak amortyzacja liniowa, czyli z uwzględnieniem stałych stawek. Możemy zastosować ją względem używanych lub ulepszonych środków trwałych, które zostały wprowadzone do ewidencji po raz pierwszy. Należy również pamiętać, że w tym przypadku przepisy określają minimalny okres amortyzacji dla danych grup środków trwałych.

Wyróżnia się ponadto czwarty rodzaj amortyzacji – amortyzację jednorazową. Metoda ta dotyczy środków trwałych, których wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 tys. złotych (takich środków trwałych nie trzeba uwzględniać w ewidencji środków trwałych). Amortyzację jednorazową można zastosować również względem środków trwałych o wartości większej niż 10 tys. złotych, jednak tylko w ramach pomocy de minimis.

Amortyzowanie środka trwałego powinno rozpocząć się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Odpisów amortyzacyjnych należy dokonywać do momentu, w którym amortyzowane przedmioty zostaną sprzedane, oddane lub wycofane z użytkowania, a ponadto, gdy ich umorzenie zrówna się z wartością początkową.

Amortyzacja a leasing

Mówiąc o amortyzacji środków trwałych w leasingu, punktem wyjścia powinien być dla nas w każdym przypadku rodzaj zawartej umowy – umowa leasingu operacyjnego lub umowa leasingu finansowego.

1. Leasing operacyjny

Przedsiębiorca związany umową leasingu operacyjnego nie ma prawa dokonywać odpisów amortyzacyjnych, ponieważ w świetle przepisów nie jest on właścicielem użytkowanego przedmiotu. Stanie się nim dopiero w chwili wykupu (jeśli na taki się zdecyduje). W leasingu operacyjnym przez czas trwania umowy odpisów dokonuje zatem wyłącznie firma leasingowa (finansujący). Oznacza to, że przedsiębiorca nie może uwzględniać ich w swoich kosztach uzyskania przychodu. Korzystający odlicza wyłącznie kapitałową i odsetkową część raty, opłatę wstępną, wydatki eksploatacyjne oraz dodatkowe opłaty lub prowizje (jeśli przewidziano takie w umowie).

Aby spełnić określone kryteria podatkowe, umowa leasingu operacyjnego powinna zostać zawarta na minimum 40% okresu normatywnej amortyzacji przedmiotu. Najczęściej zatem umowa leasingu operacyjnego samochodów osobowych i dostawczych jest zawierana na co najmniej 2 lata. W przypadku większości maszyn, ciągników, naczep czas trwania umowy leasingu wynosi natomiast co najmniej 3 lata.

2. Leasing finansowy

Zupełnie odmiennie kształtuje się sytuacja przedsiębiorcy, który związał się umową leasingu finansowego. Mimo że formalnym właścicielem środka trwałego również pozostaje w tym przypadku firma leasingowa, to leasingobiorca, a nie finansujący dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Po wprowadzeniu danego przedmiotu do ewidencji środków trwałych wybiera on następnie dopuszczalną dla niego metodę amortyzacji oraz amortyzuje go przez określony czas.

Amortyzacja samochodu o wartości powyżej 150 tys. złotych

W przypadku dokonywania odpisów amortyzacyjnych samochodu osobowego należy zwrócić szczególną uwagę na jego wartość. Jeżeli początkowa wartość auta przekracza 150 tys. złotych, w takiej sytuacji amortyzacji dokonuje się zawsze wyłącznie do kwoty 150 tys. (lub 225 tys. złotych, gdy jest to pojazd elektryczny). W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca nie może uwzględnić w swoich kosztach odpisów wyższych niż od wartości 150 tys. złotych. Jeżeli więc przedmiotem leasingu jest samochód o wartości 200 tys. złotych, odpisów dokonuje się tylko do określonego przepisami prawa limitu – kwoty 150 tys. złotych. Pozostała część, czyli 50 tys. złotych nie będzie stanowić kosztu firmowego.