Wady fizyczne mogą dotknąć każdą rzecz, również tę, która ma stać się przedmiotem umowy leasingu. Przyczyny ich powstawania bywają różne. Najczęściej nieprawidłowości te wynikają z błędów produkcyjnych. Część z nich da się wykryć od razu, z kolei pozostałe dopiero po czasie. W niektórych przypadkach wady mogą pojawić się także na skutek m.in. niewłaściwego sposobu transportu, montażu lub uruchomienia. Jeżeli właśnie zastanawiasz się nad leasingiem, wiedza o tym, kto odpowiada za takie wady i co należy zrobić w momencie ich wykrycia, będzie Ci niezbędna, aby w spokoju korzystać z finansowanego środka trwałego!
Wspominaliśmy już niejednokrotnie, że zakres odpowiedzialności stron, a także ich szczegółowe prawa i obowiązki zawsze ustala się w umowie leasingu i Ogólnych Warunkach Umowy. Należy przy tym pamiętać, że najważniejsze cechy takiej umowy oraz jej ramy są natomiast wyznaczane przez przepisy kodeksu cywilnego (art. 7091 – 70918). To również w tym miejscu znajdziesz regulacje odnoszące się bezpośrednio do odpowiedzialności za wady rzeczy.
Kiedy rzecz fizyczna ma wady?
W rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego (art. 5561), wada fizyczna polega na niezgodności stanu rzeczy sprzedanej z umową. Niezgodność ta może dotyczyć w szczególności:
- Braku właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel wskazany w umowie lub wynikający z okoliczności, czy przeznaczenia,
- Braku właściwości, o których sprzedawca zapewniał kupującego (m.in. przedstawiając wzór, próbkę),
- Nieprzydatności do celu, do jakiego kupujący chciał używać rzeczy, gdy poinformował on o nim sprzedawcę w chwili zawarcia umowy, a sprzedawca ten nie zgłosił zastrzeżenia,
- Wydania kupującemu rzeczy w stanie niezupełnym.
Rzecz będzie mieć również wadę wtedy, gdy zostanie zamontowana lub uruchomiona przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą ponosi on odpowiedzialność, a nawet kupującego, który postąpił zgodnie z otrzymaną instrukcją.
Odpowiedzialność finansującego za wady rzeczy
Pierwszym przepisem, który odwołuje się do stanu rzeczy będącej przedmiotem umowy leasingu, jest art. 7094 § 1 i 2. Leasingodawca (finansujący) jest zobowiązany wydać leasingobiorcy (korzystającemu) rzecz w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili, w której finansujący otrzymał ją od zbywcy.
Co ważne, finansujący nie ponosi w tym miejscu odpowiedzialności wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. To leasingobiorca sam wybiera przedmiot, jaki chciałaby, aby został sfinansowany przez firmę leasingową, a także jego dostawcę. Rolą finansującego nie jest zatem ocena i sprawdzanie, czy przykładowo samochód typu Y będzie odpowiedni i wystarczający do rodzaju, specyfiki działalności leasingobiorcy i jego potrzeb.
Pora na nowe auto? Zostaw numer telefonu a oddzwonimy do Ciebie i pomożemy wybrać najlepszy leasing na samochód!
Mimo że finansujący jest formalnym właścicielem przedmiotu, to nie on odpowiada za jego stan. Potwierdza to art. 7098 § 1, który jasno wskazuje, że finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy. Wyjątek stanowi sytuacja, w której wady te powstały na skutek okoliczności, za które leasingodawca ponosi odpowiedzialność. Praktyka pokazuje jednak, że nie są to zdarzenia częste. Przykładem może być uszkodzenie przedmiotu podczas transportu, który w całości organizował finansujący (wybierał przewoźnika, sposób przewozu, zabezpieczenia itp.).
Uprawnienia i obowiązki korzystającego a wady rzeczy – jak powinien zachować się korzystający?
W momencie zawarcia umowy pomiędzy finansującym a zbywcą, na korzystającego (leasingobiorcę) przechodzą uprawnienia z tytułu wady rzeczy przysługujące finansującemu względem zbywcy, poza uprawnieniem do odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą (art. 7098 § 2). Oznacza to, że to właśnie korzystający może występować z żądaniem: naprawy rzeczy, jej wymiany na wolną od wad lub obniżenia ceny. Swoje roszczenia powinien kierować jednak nie do firmy leasingowej, a samego dostawcy.
W przypadku wykrycia wad leasingobiorca może skorzystać zarówno z ustawowej rękojmi, która przysługuje kupującemu względem sprzedawcy, jak i z gwarancji jakości udzielanej przez samego producenta. Warto w tym miejscu upewnić się, czy przypadkiem zbywca w umowie z firmą leasingową nie wyłączył jednak swojej odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz, czy producent faktycznie udzielił gwarancji na finansowany przedmiot.
Należy ponadto pamiętać, że mimo możliwości skorzystania z rękojmi i uprawnień z niej przysługujących, na korzystającym będącym przedsiębiorcą spoczywają także pewne obowiązki. To w szczególności konieczność zachowania należytej staranności przy wyborze przedmiotu leasingu i jego dostawcy. Przejawi się ona m.in. w dokładnym sprawdzeniu stanu technicznego pojazdu, jego dokumentacji, czy wiarygodności kontrahenta. Leasingobiorca powinien interesować się stanem rzeczy nie tylko przy jej wyborze, ale i przez cały okres użytkowania. Gdy zauważy jakiekolwiek wady, jest natomiast zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia o nich zbywcy. Wskazuje na to art. 563 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przy sprzedaży między przedsiębiorcami, kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy, a także nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie.
Wady przedmiotu umowy a obowiązek płacenia rat
Czy wykrycie wady przedmiotu umowy zwalnia leasingobiorcę z obowiązku płacenia rat? Niestety korzystający powinien mieć świadomość tego, że w takiej sytuacji mimo realizowania praw z tytułu rękojmi lub korzystania z gwarancji, jest on nadal zobowiązany do wywiązywania się z obowiązków wynikających z umowy leasingu. Do jednych z najważniejszych należy oczywiście obowiązek płacenia rat w terminie ustalonym przez strony.
Jedynie w sytuacji, w której wada ta powstałaby w okresie, kiedy przedmiot umowy byłby w posiadaniu firmy leasingowej, korzystający może żądać wtedy obniżenia wysokości rat w czasie trwania wady. Tak jak zaznaczyliśmy na początku, takie sytuacje są raczej rzadkością.
Wady przedmiotu umowy leasingu a odstąpienie od umowy
Korzystający poza naprawą rzeczy, jej wymianą lub obniżeniem ceny, ma również jeszcze jedno roszczenie z powodu wad rzeczy. Może żądać odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą, jeżeli uprawnienie finansującego do odstąpienia wynika z przepisów prawa lub umowy ze zbywcą (art. 7098 § 4). Bez zgłoszenia takiego żądania finansujący nie może jednak zdecydować się samodzielnie na taki krok. W tym miejscu korzystający powinien pamiętać także o treści art. 560 § 4 kodeksu cywilnego, który zezwala na odstąpienie od umowy przez kupującego tylko wtedy, gdy wada jest istotna. W praktyce z tego rodzaju żądaniem występuje się najczęściej w momencie, w którym nie udało się zrealizować wcześniejszych roszczeń, tj. naprawy lub wymiany wadliwego przedmiotu.
W sytuacji, w której finansujący odstąpi od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy, umowa leasingu wygasa. Przypominamy również, że finansujący może żądać wtedy od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz umowy ze zbywcą.
